Co to jest stenoza?
Stenoza lędźwiowa to schorzenie, w którym dochodzi do zwężenia kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym kręgosłupa.
Taki stan prowadzi do ucisku włókien nerwowych ogona końskiego lub korzeni nerwowych , powodując objawy.
Choroba ma charakter postępujący, z czasem
Jest to jedna z najczęstszych przyczyn bólu pleców oraz bólu kończyn dolnych, w tym rwy kulszowej, w populacji osób powyżej 50-60 roku życia. Wpływa istotnie na obniżenie jakości życia, ograniczając komfort i zdolność do normalnego poruszania się.
Jakie są przyczyny stenozy?
Stenoza powstaje w wyniku zmian zwyrodnieniowych, rozwojowych lub wrodzonych.
Najczęściej przyczyną stenozy kręgosłupa lędźwiowego proces zwyrodnieniowy kręgosłupa. Zazwyczaj choroba rozpoczyna się w obrębie krążka międzykręgowego, czyli dysku. Proces zwyrodnieniowy prowadzi do obniżenia wysokości dysku oraz utraty jego właściwości amortyzujących. To z kolei prowadzi do przeniesienia obciążeń na stawy międzywyrostkowe, znajdujące się w tylnej części kręgosłupa. Przeciążone stawy ulegają zwyrodnieniu i rozrostowi. Pojawiają się osteofity, czyli wyrośla kostne, pogrubieniu ulega więzadło żółte, które zamyka kanał kręgowy od strony grzbietowej. Wszystkie te zmiany rozrastają się kosztem miejsca w kanale kręgowym, zatem możemy mówić o „zarastaniu” kanału kręgowego
Inną przyczyną stenozy jest wariant rozwojowy czyli relatywnie wąski kanał kręgowy wynikający anatomii tylnych elementów kręgosłupa otaczających kanał kręgowy. Takie osoby mają wyjściowo mało miejsca w kanale kręgowym, brak im rezerw. Są one zatem bardziej narażone na rozwój objawów stenozy w miarę nakładania się zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. Wówczas pojawienie się nawet stosunkowo niewielkiej rozmiarami przepukliny dysku może nagle wywołać silne objawy bólowe.
Jakie są objawy stenozy?
Objawy stenozy kręgosłupa lędźwiowego mogą być różne i zależą od stopnia ucisku na nerwy. Typowe objawy to ból w dolnej części pleców, ból promieniujący do nóg o charakterze rwy kulszowej oraz chromanie neurogenne. Chromanie to stan charakteryzujący się bólem, osłabieniem i/lub drętwieniem nóg, które nasilają się podczas chodzenia oraz dłuższego stania. Ulgę przynosi pozycja siedząca i pochylanie się do przodu.
Objawy mają charakter postępujący, stopniowo skraca się dystans który chory może pokonać bez bólu. W schyłkowej fazie dochodzi do całkowitej utraty możliwości chodzenia.
Jakie badania należy wykonać?
Podstawowym badaniem obrazowym stosowanym w diagnostyce stenozy jest MRI czyli rezonans magnetyczny. W sytuacji gdy istnieją przeciwwskazania do wykonania tego badania zleca się Tomografię Komputerową (TK). Oba badania wzajemnie się uzupełniają i dostarczają innych, komplementarnych informacji. Rezonans magnetyczny dobrze obrazuje tkanki miękkie, a zatem dyski, więzadła, nerwy, podczas gdy tomografia komputerowa dokładniej obrazuje tkankę kostną.
Jakie jest postępowanie w stenozie?
Pierwsza linia leczenia obejmuje leczenie zachowawcze: niesteroidowe leki przeciwzapalne, fizjoterapię, redukcję masy ciała, iniekcje steroidowe do kanału kręgowego (zewnątrzoponowe i transforaminalne, do rozworu kości krzyżowej). W przypadku zaawansowanej stenozy takie postępowanie jest najczęściej nieskuteczne, ponieważ w żaden sposób nie wpływa na istotę problemu jakim jest stenoza, bowiem nie przyczynia się do poszerzenia zwężonego kanału kręgowego.
Przyczynowym leczeniem stenozy jest leczenie operacyjne, do którego kwalifikowani są pacjenci, u których leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy oraz bezwzględnie chorzy z postępującym deficytem neurologicznym np. niedowładem kończyny.
Leczenie operacyjne stenozy
Leczenie operacyjne polega na dekompresji struktur nerwowych kanału kręgowego.
Dekompresję należy wykonać tak, aby objąć wszystkie klinicznie istotne elementy nerwowe przy jednoczesnym zachowaniu stabilności kręgosłupa.
W zależności od poziomu i ciężkości oraz lokalizacji zwężenia można wykonać następujące procedury dekompresji: laminektomia , laminotomia , facetektomia, foraminotomia.