Przejdź do treści

Kręgozmyk

Definicja

Kręgozmyk czyli spondylolisteza lub ześlizg jest patologią kręgosłupa polegającą na przemieszczeniu do przodu jednego kręgu względem kręgu znajdującego się poniżej.

W istocie przemieszczeniu ulega cała kolumna kręgosłupa począwszy od poziomu kręgozmyku  w górę. 

Patologia

Kręgoszczeliną czyli spondylolizą nazywamy przerwanie lub defekt w obrębie węziny czyli tzw. części międzywyrostkowej kregu. 

Do powstania kręgoszczeliny dochodzi zazwyczaj  w wyniku złamania zmęczeniowego, które najczęściej dotyczy 5-go lub rzadko 4-go  kręgu lędźwiowego.

 

W późniejszym okresie dochodzi  do zwyrodnienia krążka międzykręgowego i stopniowego ześlizgiwaniu się kręgu do przodu czyli do progresji kręgozmyku.

Czynniki ryzyka:

  • Predyspozycja anatomiczna
    • pogłębiona lordoza lędźwiowa,
    • malformacje wyrosktów stawowych
  • Wrodzona wiotkość stawowa
  • Sporty oraz zawody wymagające powtarzających się przeprostów kręgosłupa lub rotacji:
    • gimnastyka, piłka nożna, podnoszenie ciężarów, judo
    • pracownicy budowlani
  • Powtarzalne częste ruchy  zgięcia <–> wyprostu tułowia mogą powodować opisywane powyżej złamanie zmęczeniowe w obrębie części międzywyrostkowej kręgu, czyli kręgoszczelinę.

Klasyfikacja kręgozmyku

Stopień zaawansowania kręgozmyku przeprowadza się zgodnie z klasyfikacją Meyerdinga na podstawie przemieszczenia górnego kręgu względem dolnego trzonu kręgu:

Stopień I: 0-25%

Stopień II: 26-50%

Stopień III: 51-75%

Stopień IV: 76-100%

Objawy kręgozmyku

Kręgozmyk prowadzi do bólu krzyża, wzmożonego napięcia mięśni przykręgosłupowych,  usztywnienia i osłabienia mięśni dolnej części pleców i ścięgien.

Dodatkowe objawy neurologiczne obejmują drętwienie, mrowienie i ból, szczególnie podczas długiego stania i chodzenia. U nastolatków objawy mogą objawiać się podczas bodźca wzrostowego

Diagnoza

Rtg  kręgosłupa w projekcji bocznej jest najłatwiejszą metodą diagnozowania kręgozmyku. Wykonywane w co jakiś czas kolejne radiogramy pozwalają również na ocenę progresji ześlizgu. 

Diagnostykę poszerza się następnie o badanie rezonansu magnetycznego oraz tomografii komputerowej, które pozwalają zwizualizować zmiany zwyrodnieniowe dysków, kanał kręgowy oraz struktury nerwowe w nim przebiegające. Jest to szczególnie istotne na etapie planowania leczenia operacyjnego.

Leczenie zachowawcze

Leczenie zachowawcze jest standardowym początkowym postępowaniem w kręgozmyku. Należy zdawać sobie sprawę, że może ono prowadzić  jedynie do zmniejszenia objawów, ale nie odwróci ześlizgu kręgów.

Strategia koncentruje się na modyfikacji aktywności fizycznej i podaniu leków przeciwbólowych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) lub wstrzyknięć steroidów do przestrzeni zewnątrzoponowej w celu złagodzenia bólu.

Leczenie operacyjne

Jeśli leczenie zachowawcze  nie przynosi poprawy w zakresie bólu i objawów neurologicznych lub gdy kręgozmyk ulega dalszej progresji, a przemieszczenie kręgów jest większe niż 50% wskazane jest leczenie operacyjne.

W przypadku ześlizgu I i II stopnia  z ciężką  komponentą neurologiczną lub w przypadku  urazowej etiologii kręgozmyku, operacja jest wymagana.

Leczenie operacyjne

Operacja kręgozmyku składa się z kilku elementów.

W pierwszej kolejności konieczne jest odbarczenie uciśniętych i naciągniętych struktur nerwowych. 

Następnie w miarę możliwości chirurg stara się zreponować ześlizg kręgu, a następnie  za pomocą wprowadzonych implantów ustabilizować kręgosłup w prawidłowym ustawieniu.

Ostatnim elementem operacji przygotowanie warunków do zrostu kręgosłupa. Do zrostu dochodzi zwykle w ciągu kolejnych miesięcy po operacji, a do tego czasu stabilność kręgosłupa zapewniają implanty.